Vacantie

Sinds een week hebben ze het over genomen. Zijn ze de baas. Raven en kraaien (wie weet het verschil?) blijven meer dan brutaal zitten wanneer ik aan kom fietsen. Jonge konijntjes steken very last minute het fietspad nog over, een ekstertje waagt een laag bij de gronds scheervluchtje. Met succes. En zelfs zij die de afgelopen weken meer death-by-bike gevallen meemaakten dan ze lief was, kruipen nu onverstoord voor mijn wiel. Naaktslakken. Je zal maar geen huis hebben.


Het is duidelijk, het is vakantie.

Woorden zijn rare dingen. We kennen ze toe aan objecten, gevoelens, gedrag, eigenlijk aan alles wat we zijn en doen. Omdat we bedacht hebben dat we via woorden willen delen. Veel woorden laten geen twijfel toe. Wanneer iemand stoel zegt, weet iedereen wat het is. De vorm, kleur, comfort kan verschillen, maar het is iets met een aantal poten, een rug en een zitvlak dat jou kan dragen.

Andere woorden zijn minder eenduidig. Mijn beeld bij liefde, geluk, eenzaamheid of wanhoop is wellicht een ander dan dat van jou. Door woorden te gebruiken kunnen we de betekenis die het voor mij of jou heeft duiden en elkaar toch begrijpen.

Hoe zit het met het woord vakantie? Geen twijfel over mogelijk zou je denken. Het woordenboek is simpel: ‘periode van een aantal dagen waarin je vrij bent en niet hoeft te werken’. Het tweede lemma is al minder eenduidig: ‘Een verblijf buiten de eigen woonomgeving voor ontspanning of plezier met minstens één overnachting buitenshuis’ of toch: ‘Recreatie waarbij je minstens vier nachten buiten de eigen woonplaats verblijft’.

Etymologisch moeten we het zoeken in het Latijn. In 1457 dook de vakantie voor het eerst op in de vorm van vrijstelling, een herinterpretatie van laatlatijn vacantie of te wel: onbeheerde goederen.

Ze zeggen wel eens dat een beeld meer zegt dan duizend woorden. Laatst bezocht ik een expositie waar foto’s werden getoond van de Pademba Road Prison in Free Town, Sierra Leone. De serie gemaakt door Fernando Moleres viel in de prijzen bij World Press Photo. En terecht. Gevangenen opeengepakt in vuile cellen, de blik van wanhoop en dood in de ogen, onderling geweld, verminkingen aan lichamen van lijfstraffen, afbeeldingen van brieven van analfabeten aan de buitenwereld die in gebrekkig Engels vragen om hulp.

Voelt een woord ook wat het betekent? Stel ik zit in een periode van een aantal dagen waarin ik niet hoef te werken, maar die periode is ongedefinieerd lang en bovendien onvrijwillig. Stel ik heb een periode waarin ik niet hoef te werken, maar kan mijn goederen niet onbeheerd achter laten. Omdat ze onderhoud vergen, of omdat ik de middelen ontbeer om een overnachting buitenshuis te doen. Stel mijn levensomstandigheden maken ontspanning of plezier even niet mogelijk. Gaat dan het woord vakantie ook nog op?

Ik denk terug aan de foto’s van Free Town. Soms zijn woorden onbedoeld ironisch. In de Pademba Road gevangenis voelt de stad niet vrij. Voelt een periode niet werken, een verblijf buiten je eigen huis met overnachting, in de verste verte niet als vakantie.

Mocht jij vakantie in de ware zin van het woord hebben, geniet er dan van. En mocht je dat even niet gegeven zijn, bekijk dan de foto’s van de Pademba Road Prison in Free Town, Sierra Leone en tel je zegeningen.